Plazma, maddenin dördüncü halidir. "İyonlaşmış gaz" anlamına gelir.
✔ Gazlara enerji verildiğinde plazma meydana gelir.
✔ Plazma evrenin %99’dan fazlasını oluşturur.
✔ Alev, Kuzey ışıkları, yıldırımın parıltısı , güneşin kendisi plazmadır.
✔ Ortamdaki gaza enerji verildiğinde iyonlaşma meydana gelir, serbest elektron ve iyon grupları oluşur.
✔ Pozitif yüklü iyonlar ile negatif yüklü elektronlar ve yüksüz parçacıklar oluşur; plazma meydana gelir.
✔ Ortamdaki gaza enerji vermek için elektrik akımı, elektromanyetik radyasyon, UV, mikrodalga, RF, veya X ışını kullanılabilir.
➢Plazma kaynaklı reaktif oksijen türleri, proteinler ve enzimler gibi biyomoleküller ile etkileşime giriyor.
➢Oluşan elektrostatik gerilim nedeniyle bakteri hücre zarı hasar görüyor.
➢Böylece antimikrobiyal etki sağlıyor ( bozulmaya yol açan veya gıda yoluyla insana geçerek hastalık yapan bakterilere etkili oluyor).
➢Soğuk plazmanın mikroorganizmalara etki mekanizmaları hala tam bilinmemekte ve bu konudaki çalışmalar devam etmekte
➢ Antimikrobiyal etki sağlıyor
➢ Gıdada duyusal kayıp yok Sıcaklığı artışı-pişme yok
➢ Düşük maliyetli
➢ Orijinal tasarım
➢ Kısa işlem süresi
➢ Çalışan için güvenli
➢ Tüketici için güvenli
➢ Zararlı etki yok-çevre açısından güvenli
➢ Kimyasal kalıntı yok
➢ Farklı gıda ve ürünlere kolay adaptasyon
➢ Proses son derece temiz
➢ Farklı muhazafa yöntemleriyle kullanımı mümkün
➢ Paketli gıdaya uygulama mümkün
➢ Soğuk plazma zengin reaktif türler üretirken ısı oluşturmuyor ve zararlı etkilere yol açmıyor
➢ Oluşturduğu reaktifler zararlı- toksik maddeler değil
➢ Gıdalarda yüksek kalite sağlayabilen güvenli ve çevre dostu bir uygulama
➢ Kalıntı bırakmaz
➢ Zararsız nitelikte
➢ Sıçanlara plazma uygulanmış yenilebilir film kaplı yemle besleme yapıldığında toksisite görülmemiş; yenilebilr filmde de herhangi biz zararlı bileşik tespit edilmemiş (Han ve ark., 2016: Oral toxicity of cold plasma-treated edible films for food coating).
➢ Unutmayalım ki, plazma, evrenin %99’dan fazlasını oluşturuyor
➢ Atmosferik basınç soğuk plazmanın gıdalarda kullanımı çok yeni bir çalışma alanı, henüz deneysel aşamada
➢ Çalışmalar genelde kırmızı ve kanatlı eti, sebze, meyve, tahıl gibi gıdalardaki patojenlere karşı etkinliğinin denenmesine yönelik. Kalite ve raf ömrüne yönelik çalışma ise daha da sınırlı
➢ Ortamda ısı meydana getirmediğinden gıdanın taze özelliklerini bozmuyor – pişirmiyor
➢ O nedenle Gıda uygulamaları için uygun bir yöntem
- Soğuk plazmanın taze su ürünlerinde kullanımıyla ilgili bilgi çok yetersiz
- Mevcut az sayıdaki çalışmada ise mikroorganizmalara etkili olan uygulamanın ürün kalitesinde oluşturduğu etki göz ardı edilmiş
- Soğuk plazmanın su ürünlerine uygulandığı çok az sayıdaki çalışma genellikle işlenmiş (en çok ta kurutulmuş )su ürünleriyle yapılmış ve plazmanın balığın duyusal özelliklerine etkisi göz ardı edilmiş
- Oysa işlemin duyusal özelliklere etkisinin bilinmesi çok önemli. Zira uygulanan işlemin antimikrobiyal etkisi çok iyi de olsa ürünün duyusal özelliklerini değiştiren- bozan bir uygulama kullanılabilir olamaz. Çünkü böyle bir ürünü kimse satın almaz.
- Gıda alanındaki diğer uygulamaları:
- Gıda temas yüzeylerinin sterilizasyonu
- Gıda ambalajlarının sterilizasyonu
- Gıda dışı kullanım alanları:
- Atık su temizlenme
- Tıp
- Dişçilik
- Yüzey sterilizasyonu
- Hijyene ihtiyaç olan alanlar
- Hava temizleme
- Koku önleme
